Vijfhonderd sensoren in Belgische aardappelvelden

Aardappelen zijn bijzonder gevoelig voor extreme weersomstandigheden. Ze houden niet van langdurige droogte en hitte, maar ook niet van extreem nat weer. De laatste jaren zien we steeds vaker lange perioden van droogte en hitte, met de nodige gevolgen voor de aardappelteelt.

'In 2018 hadden we 30 tot 40 procent minder opbrengst', zegt voorzitter Jean-Pierre Van Puymbrouck van Belpotato. Dat is de brancheorganisatie voor de Belgische aardappelketen. 'In 2019 was er 5 à 10 procent verlies en vorig jaar liepen we weer 20 procent mis.' Daarnaast komt ook de kwaliteit van de aardappelen in het gedrang.

Hitte en droogte

Hoewel CurieuzeNeuzen in de Tuin in de eerste plaats gericht is op het effect van hitte en droogte in tuinen, worden er ook vijfhonderd slimme temperatuur- en bodemvochtsensors geplaatst in verschillende aardappelvelden. De deelnemende velden liggen verspreid over heel Vlaanderen.

De velden werden geselecteerd in samenspraak met Belgische (onderzoek)instituten. Dit brede partnerschap toont aan dat de hele sector overtuigd is van de noodzaak om nieuwe technologie in te zetten als onderdeel van duurzame productie. Die moet bestand zijn tegen het klimaat van de toekomst.

De sensors meten heel precies, om de vijftien minuten, zowel de temperatuur als het bodemvocht. De temperatuur wordt op drie plaatsen gemeten: laag tegen de grond op 12 centimeter hoogte, aan het bodemoppervlak en onder de grond (in de bovenste 10 centimeter). Hier in de bovenste laag van de grond wordt ook het bodemvochtgehalte gemeten.

Automatisch opgeladen

Deze gedetailleerde metingen zullen voor het eerst inzicht verschaffen in het microklimaat waarin de aardappelplant groeit. Alle data worden dagelijks automatisch opgeladen in een online informatieplatform dat landbouwers bijstaat om hun percelen vlot en efficiënt op te volgen. In combinatie met onder andere satellietbeelden, weergegevens en bodemdata kan de teler (met taakkaarten) tijdig bijsturen waar nodig.

In tegenstelling tot de sensoren in tuinen, parken, scholen en bedrijven die begin april 2021 werden geplaatst, worden deze bodemsensors pas eind mei, begin juni in de akkergrond geplaatst. Zo verzamelen ze gegevens vanaf opkomst van de planten tot wanneer de aardappelen worden gerooid. De deelnemende telers kunnen via een persoonlijk dashboard alle metingen op de voet volgen.

Microklimaat aardappelvelden

Ondertussen gaan ook onderzoekers met de data aan de slag om een uniek inzicht te verwerven in het microklimaat op de aardappelvelden. Belangrijk is ook dat dit alles gecombineerd wordt met bodemanalyses, uitgevoerd door de Universiteit Antwerpen. Hiermee zal de capaciteit van de bodem om koolstof op te slaan bestudeerd worden, alsook de aanwezigheid van organisch materiaal hetgeen cruciaal is voor de gezondheid van de bodem.

Het uiteindelijke opzet van het CurieuzeNeuzen-project is om de kennis die wordt opgedaan tot bij de aardappelteler te brengen. Deze is zo met gerichte en objectieve informatie in staat om beter in te spelen op hete en droge periodes.