Meer gras en biodiversiteit met rijpaden

Het doel van de proef is om via rijpadenteelt van grasland ook bij minder draagkracht en met een hoger slootpeil te blijven bemesten en oogsten en de productie te verhogen. Laatstgenoemde kan het verlies door meer biodiversiteit compenseren, zodat het per saldo geen geld kost.

Rijpaden zijn in de vollegrondsgroente en duurdere gewassen heel gebruikelijk. Op grasland is het vooral bij Deense boeren bekend. Zij lieten de gedachte los dat spoorvorming juist moet worden voorkomen door telkens van spoor te wisselen. Uitgangspunt is namelijk dat bodemverdichting de opbrengst derft en onbereden grond dus maximale mogelijkheden geeft voor beworteling, vochthuishouding en groei. Je kunt dan beter telkens door hetzelfde spoor rijden en de rest ongemoeid laten.

Brede slootkanten

De proef van Wageningen University & Research 'Met precisie naar meer biodiversiteit' is zo'n 20 hectare groot. De 25 procent extra biodiversiteit komt van stroken van 10 meter breed langs de slootkanten die niet worden bemest. Daarnaast is deels het waterpeil verhoogd voor meer biodiversiteit.

Bij de eerste snede is de strook langs de slootkant niet gemaaid en bij de tweede snede is apart in balen geperst voor het jongvee. Bij het oprapen van de balen is niet op de daarnaast liggende rijpadenteelt gereden. Om de slootkant sneller te verarmen, zou deze wellicht vaker moeten worden gemaaid. Tegelijk dient de strook als geer voor de rechte, vaste rijpadenteelt om zo efficiënt mogelijk te werken.

Bemesten

Vanuit één trekkerspoor wordt 12 meter gras geteeld. Naburig loonbedrijf Westra voert het werk uit. Bemesten gaat met de 12 meter brede sleepslangbemester en kunstmest wordt 24 meter breed gestrooid in korrels, waarbij dus telkens een rijspoor is over te slaan.

Voor het maaien werd een 12,3 meter brede Kongskilde-triplemaaier aangeschaft, waarbij de achtermaaiers op één transportonderstel zijn gemonteerd en zo de aslast beperken. Het zwad wordt aan beide zijden 1 meter naar binnen afgelegd. Schudden kan daardoor met een achtelements Lely van 9 meter breed. Voor het harken wordt een 12,5 meter brede vierelements Claas Liner 3600 ingezet.

Oogsten

Tot slot de oogst. Het grasbed mag absoluut niet worden bereden, dus er kan geen silagewagen naast de hakselaar rijden. Daarom is de silagewagen direct aan de hakselaar gekoppeld. 'Een trekker met silagewagen achter de hakselaar aan laten rijden en over de trekkercabine heen blazen, werkt niet', stelt Delphy-projectmanager Herman Krebbers. 'Zeker als het droog is bij een beetje wind, valt er veel naast de wagen', constateert hij.

'Het omkoppelen van de wagen kost nu veel tijd, maar kan voor deze beperkte proef', vervolgt Krebbers. 'In de praktijk zou je een snelwisselsysteem moeten hebben, maar die kost zomaar 30.000 euro.' De inkuilmethode moet dus passen bij het rijpadensysteem. Een opraapwagen zou ook kunnen. Balenpersen en deze dwars op de rijrichting opladen, is uitgesloten.

Behalve grote machines met de juiste werkbreedte zijn het werken op gps en de opbrengstmeting een belangrijk deel van de proef. Op Dairy Campus werkt één loonwerker met één gps en er is een opbrengstmeetsysteem van John Deere (HarvestLab) en een weeginrichting op de transportwagens.

Data uitwisselen lastig

Het uitwisselen van data kan lastig zijn. Tussen verschillende machines en merken, maar zeker ook als de veehouder met meerdere loonwerkers werkt of ook werk zelf wil doen. De techniek is dan lang niet altijd feilloos. Er is geen beleid op bandenmaat of -druk om de rijsporen te ontzien. Een enkele trekker rijdt op een VF-band op 1 bar.

De eerste twee snedes zijn nu zonder problemen gewonnen. De rijpaden zijn niet extreem ingespoord en er bleef amper gras ongeschud of geharkt achter in de rijsporen. Het geharkte zwad lag exact tussen de rijsporen. Opletten blijft het wel met steunwielen van de schudder, hark en pick-up. Wanneer deze in het spoor rijden, beïnvloedt dat de afstelling en werkdiepte. De machines van Westra hielden de steunwielen buiten het rijspoor.